bluing

hân một số tranh luận trên các diễn đàn kỹ thuật, nghe các bác ấy giải thích như gà mắc tóc, loanh quanh không hiểu bản chất vấn đề, em thấy phát mệt! Chuyện rất đơn giản, ở đây nói về “bluing”, một kỹ thuật bảo vệ thường dùng cho các thiết bị làm bằng sắt thép, nhất là súng! Sắt thép thường được sơn để bảo vệ khỏi bị oxy hóa, nhưng các chi tiết chuyển động (moving part) không sơn được! Nó được xử lý bằng cách cố tình làm gỉ – oxy hóa trước, tạo ra một loại gỉ đen – Fe3O4, đây là loại gỉ bền, không dễ bị bong tróc thành từng mảng như gỉ đỏ – Fe2O3 thường thấy trong quá trình oxy hóa tự nhiên. Cái này ai học hóa cấp 3 kỹ là sẽ nhớ!

Các chi tiết súng làm ra xong sẽ được ngâm vào một hỗn hợp muối Kali nitrite (KNO2), Natri hydroxite (NAOH), cho thêm một số loại dầu, và nung nóng, kết quả là một lớp gỉ màu đen xám – Fe3O4 dày vài micrometre hình thành trên bề mặt! Có nhiều quy trình thi công “bluing” khác nhau, có quy trình dùng Hydro peroxide, cũng có quy trình dùng các loại acid khác nhau! Ngày xưa, do có lẫn nhiều tạp chất nên bề mặt sau khi bluing không có màu đen mà có ánh xanh, vì lý do này mà quy trình được gọi là blue-ing, ngày nay, sản phẩm tạo thành chỉ xám đen, không hề có màu xanh nào cả! Ảnh chụp trên đồi A1 – Điện Biên cách đây vài năm!

chiều tây bắc

hớ năm đó chạy xe máy qua đèo Pha Đin – Sơn La – Điện Biên… con đường đèo mới vừa làm xong, tráng nhựa rộng rãi, phẳng phiu, chạy song song với con đường cũ! Xe thì mạnh và đường thì tốt, chạy cái vèo, mới có chút xíu đã qua hết con đèo. Giật mình vì kiểu “Trư Bát Giới ăn nhân sâm”, còn chưa kịp thưởng thức cái gì, chưa thấy được cảnh nào đẹp thì đã hết mịa nó con đèo. Bèn quay ngược xe lại, rẽ vào con đường cũ, đi chậm, thong thả, dừng xe, leo lên các ngọn đồi chụp mấy kiểu ảnh, cứ như thế chạy qua đèo cả thảy 3 lần! Các đèo lớn ở miền Bắc thì mình đi hết cả rồi, nên Pha Đin cũng không phải là ấn tượng lắm, nhưng không phải vì thế mà nó không lớn!

Khi nhỏ ở Sơn Trà, Đà Nẵng, chỉ là mấy cục đá cao mấy chục mét, nhưng leo cũng trầy vi tróc vẩy chứ không đùa. Mà không leo mấy chục mét, thì làm sao hiểu được độ cao vài trăm mét, không tự mình leo vài trăm mét, thì làm sao hiểu được con số ngàn!? Giờ công nghệ hiện đại rồi, cơ giới hóa lớn, xe ủi, xe xúc, nên đường làm ra cứ gọi là rộng rãi, thông thoáng! Đám trẻ chạy xe hơi qua dừng lại dè bỉu: tưởng thế nào, chỉ có thế thôi à!? Nhưng sẽ là chuyện khác nếu như không có đường làm sẵn, cứ bắt gùi 30kg, vạch cây, bám đá mà đi, thì sẽ tự hiểu, tự ngộ ra được núi cao bao nhiêu ngay thôi! Tranh: Nhớ một chiều Tây Bắc – sơn mài – Phan Kế An – 1955.

nông trại

ốt nghiệp xong, về làm việc tại trung tâm máy tính, ĐH KHTN, rồi trung tâm máy tính ĐH Quốc gia TPHCM. Cái trung tâm mới xây, đúng thật là thiên đường cho những ai đam mê, chuỗi (cluster) 64 máy tính con hàng xịn, cộng với những con server hàng khủng, và rất nhiều loại thiết bị mà tôi còn chưa nhìn thấy bao giờ, chưa biết là cái gì, tất cả được đặt trong phòng riêng, cùng với nhiều cục lưu điện – UPS to hơn cái tủ lạnh 200 lít. Nếu cúp điện thì những cục UPS này vẫn đủ khả năng giữ cho toàn hệ thống chạy suốt hơn nửa ngày, và khi lượng điện trong UPS xuống dưới một mức nào đó, thì do đã được lập trình sẵn, sẽ tự khởi động cái máy phát đặt ở phòng kế bên, cấp điện cho toàn hệ thống, tất cả chạy hoàn toàn tự động!

Và đồng thời hệ thống cũng gởi tin nhắn về tình hình hiện tại của các loại máy móc đến cho quản trị viên – admin, thường là đang đi uống cafe ở đâu đó biết để còn chạy về xử lý nếu cần! Vâng, giai đoạn khá là ngu ngơ, nhiệt huyết và lý tưởng, từ chối những “lời mời gọi tình yêu” của một số em gái, về đó nghiên cứu grid – computing, mà bây giờ người ta hay gọi là computing – farm – nông trại tính toán! Và vâng, đi vòng quanh, vòng quanh cái nông trang tập thể, năng lực tính toán thì có thừa, chỉ thiếu… bài toán cho nó giải quyết mà thôi! Hơn 25 năm sau, chuyện làm “nông trại” bây giờ thật quá dễ dàng, và cũng không thiếu bài toán cho nó giải quyết… Ekh, yedem my, yedem, Yedem, a krugom kolkhozy…

nhạc lộc thư viện

ừ thời Hán cho đến qua thời Tống, Nguyên, Minh… suốt khoảng 1500 năm, nơi có nhiều đầu sách nhất thế giới chính là… Trung Quốc! Từ các thư viện hoàng gia cho đến các thư viện tư nhân như Nhạc Lộc thư viện, họ có khoảng 6 ngàn đầu sách (tựa sách), nhiều hơn bất kỳ nơi đâu, dù là Baghdad, Varanasi hay Rome, thì cũng không có nhiều sách bằng! Viết bằng thứ chữ giun dế siêu phức tạp như thế, bao quát đủ mọi lĩnh vực, từ Sơn hải kinh, Thủy kinh chú, Cửu chương toán thuật, Hải đảo toán kinh, Võ bị chí, etc.. bao quát đủ mọi mặt kiến thức, trên thiên văn, dưới địa lý, từ tư duy trừu tượng cho đến các vấn đề xã hội… công phu, trình độ quả thực đáng nể! Các đoàn sứ thần VN sang TQ, sau khi nộp cống phẩm xong đều được “lại quả”, loại “quả” thường được yêu cầu (và đáp ứng) nhiều nhất chính là… sách! Mà chẳng riêng gì VN, các nước đương thời như Nhật Bản, Hàn Quốc cũng thế: chẳng phải mọi phát minh tốt đẹp đều đến từ Trung Quốc đó sao, người Nhật Bản đương thời nói như vậy!

Mọi chuyện bắt đầu thay đổi khi kỹ thuật in ấn bắt đầu được phổ biến sang châu Âu! Chính vì kỹ thuật in có thể tạo ra được số lượng ấn phẩm lớn, đưa kiến thức đến với nhiều người hơn, nên dần dà, nó tạo thành một kiểu hiệu ứng đô-mi-nô, bắt đầu từ đó, châu Âu càng ngày càng đẻ ra thêm nhiều tựa sách, và bắt đầu vượt qua Trung Quốc. Số lượng đầu sách (tính trên tựa, không phải tính trên bản in) không còn ở mức số ngàn nữa mà bắt đầu tăng, đương nhiên khởi đầu chậm nhưng sau đó cứ nhanh dần theo cấp số nhân, bắt đầu đạt con số chục ngàn, trăm ngàn, rồi đến mức triệu… Quá trình này mất đến vài thế kỷ, dần dần đưa nhân loại bước vào “kỷ nguyên Ánh sáng”… Sang đến thế kỷ 21, ở cái xứ mọi rợ phương Nam kia cũng bày đặt nói chuyện sách, toàn những thứ như Thám tử Sherlock Holmes, Trở lại Eden, Những năm ảo tưởng, Cánh buồm đỏ thắm, .v.v… haiza, sách vở gì chúng nó!? 🙁

turbo button

rước đã nói về nút Reset, nay nói về nút Turbo, chắc không mấy người còn nhớ, một thời phổ biến trên các dòng x86 nhưng dần biến mất kể từ Pentium 1, 2 trở đi! Cái nút Turbo này thực chất nó làm gì? Chính là overclock – ép xung để cho CPU chạy nhanh hơn! Đang có ý định làm lại cái nút Turbo này cho con Aquarium-PC! Chỉ cần nhấn cái là CPU chuyển từ xung nhịp cơ sở 2.3 GHz lên xung nhịp tối đa 3.6 GHz ngay!

Trên một số dòng mainboard, CPU, thực hiện “Turbo” rất dễ, ép xung / hạ xung và tăng thế, hạ thế (undervolt) đối với các chip hoàn toàn làm được từ phần mềm một cách dễ dàng, có hiệu quả ngay lập tức, mà không cần bất kỳ can thiệp gì đến phần cứng! Tuy nhiên, và cũng có khi, cách tốt nhất để tăng tốc, gia tốc, turbo một cái máy tính, đó chính là… loại gia tốc có giá trị 9.8 mét trên giây bình phương ấy! 😀

đệ quy

í dụ về đệ quy, như thế nào là đệ quy – recursive!? Đầu tiên từ Terminal, gõ lệnh VIM để sửa file. Từ trong VIM, gõ lệnh term để mở một cái Terminal mới bên trong VIM, cái này thường cần cho lập trình viên để vừa sửa code một bên, vừa chạy kiểm tra bên kia xem code có đúng hay không, mà không cần phải thoát ra ngoài!

Nhưng vì ta cắc cớ, nên bên trong cái Terminal chạy trong VIM chạy bên trong Terminal này, gõ thêm một lệnh VIM nữa, kết quả là VIM nằm trong Terminal, nằm trong VIM, nằm trong Terminal, nằm trong VIM, nằm trong Terminal, nằm trong VIM, nằm trong Terminal… và trên nguyên tắc có thể kéo dài… vô hạn cấp! 😀

performance

ể làm con Aquarium-PC, tôi mua cái mainboard Huananzhi X99, đây được xem là loại mainboard chạy 2 CPU… rẻ nhất trên thị trường, một sản phẩm rất đáng ngạc nhiên của các “pháp sư” Trung Hoa, còn CPU là 2 con Xeon Haswell E5-V3, cũng là loại cũ, và khá rẻ. Đơn giản vì đây là lần đầu mạo hiểm, mua rẻ rẻ thôi, lỡ có thất bại, cháy nổ hay hỏng hóc ở đâu đó thì cũng không quá xót tiền! Hệ thống ráp xong chấm được 23K điểm Passmark, một điểm số không hề tệ, ngang ngửa với con MacMini đời 2022! Thế nhưng đến khi chạy thực tế, các bài toán thực, thì Aquarium-PC luôn thua MacMini một chút trong mọi vấn đề, mặc dù thua không nhiều! Đúng là bách nhục, một bên là hệ thống lớn, 2 CPU to cồng kềnh, lại dùng tản nhiệt dầu, còn bên kia người ta bé có chút xíu! Nhưng nghĩ kỹ thì cũng thấy hợp lý, Xeon Haswell là công nghệ của gần mười năm trước rồi, không thể nào so sánh công bằng được!

Nhưng cũng như tôi dự đoán, có một số lớp bài toán mà Aquarium-PC hơn MacMini, nhìn vào 2 cái ảnh dưới đây bạn sẽ hiểu vì sao! Chạy chương trình phân tích dữ liệu tự viết bằng Python, nó tạo ra đến hơn một chục process và dùng hơn 30GB bộ nhớ SWAP. RAM là điểm yếu của MacMini, chương trình chạy đến một lúc lượng SWAP quá lớn, máy nó lì ra không chịu chạy nữa, thậm chí… tự khởi động lại do quá nhiệt, quá tải! Nhưng con Aquarium-PC thì chạy được, tuy năng lực xử lý thua chút xíu, nhưng có đến 64GB RAM, và chạy vô cùng mát! Không chỉ về RAM, Aquarium-PC còn hơn về thời gian xử lý với những lập trình nhiều processes! Ngày xưa để xử lý dữ liệu lớn / phức tạp, người ta chia thành nhiều bước, lưu kết quả trung gian ra file / database và quay lại xử lý nhiều lần! Ngày nay, với một số lớp bài toán, cứ tận dụng tài nguyên lớn, bỏ hết lên RAM chạy một lần, code vừa nhanh, vừa đơn giản! 🙂

dân trí

iểm tin mặt báo, mới sáng ngày hôm nay, Tiến sĩ TQ, dân trí TQ: https://thanhnien.vn/cach-mang-ve-tinh-lien-lac-trung… và Tiến sĩ VN, dân trí VN: https://thanhnien.vn/mot-tien-si-gioi-thieu-nguoi-co-kha… Haiza, những thành phần lưu manh kiểu này mà không đập cho nó chết ngay đi thì nó vẫn nghĩ là có thể xạo sự được với thiên hạ chứ phải!? Suốt ngày chê bai TQ thế này, tôn mình lên thế kia, nhưng có tự nhìn ra được điểm khác biệt đâu, đâu có tự luận ra được chỗ ngu, cứ mông muội như thời hồng hoang nguyên thủy vậy! Suy nghĩ bên trong, một chữ cũng chưa chắc đã hiểu cho rõ nghĩa, một câu cũng chưa chắc nói cho thông suốt!

Nhưng “cái tôi” lớn hơn trời, cứ hở ra là giở trò ranh vặt! Chính vì dân trí đang ở mức như thế nên xuất hiện một đám lưu manh, chuyên vẽ ra những chuyện huyễn hoặc, hư ảo, để đánh vào “cái tôi” mong muốn được vuốt ve, phỉnh nịnh: thuyền của chúng ta đóng là loại đầu tiên trên thế giới có giằng chì ở đáy, buồm của chúng ta đi ngược gió được mà phương Tây không làm được, công trình này cần phải được đăng ký để làm “di vật quốc gia”, sách này nên được đăng ký vào thư viện Quốc hội Mỹ, etc… Cứ như thế, cứ ném “kít” ra là nói gì cũng nghe, xúi gì cũng làm… Và suốt ngày “dân chủ” với “trí thức” để tự sướng, tự lừa mình và lừa người khác!

aquarium – pc, phần 9

ắp cái mạch điều khiển tốc độ quạt quay vào phía sau (rất tiếc không để lên bảng điều khiển phía trước được vì nó hơi to). Chạy đầy tải – stress-test 6 tiếng, nhiệt độ dầu ổn định ở mức 40°C, nhiệt độ CPU loanh quanh 60°C toàn thời gian, mà quạt chỉ mới chạy 50% công suất, tiếng ồn tương đương với cây quạt đứng trong phòng, kết quả này là đã tốt hơn dùng tản nhiệt nước nhiều! Nếu không chạy đầy tải mà chỉ dùng máy tính bình thường, nghe nhạc, xem phim, mở vài chục trang web cùng lúc, thì chỉnh quạt về cỡ 25% công suất, tiếng ồn lúc này rất nhỏ, thậm chí nếu chỉ xài máy tính trong vài tiếng thì không cần phải bật cả quạt, vì dầu có nhiệt dung khá lớn, vẫn có thể chịu được! Quạt có công suất khá lớn đến 120W, nên nếu chỉnh tốc độ cao hơn thì hệ thống sẽ còn mát hơn nữa, nhưng việc này không cần thiết, vì thứ nhất là ồn, thứ nhì là nhiệt độ CPU đã dưới 60°C, không cần phải giảm thêm!

Hệ thống hoàn toàn có thể chạy heavy – duty liên tục thời gian dài được, nhưng phải chấp nhận có chút tiếng ồn! Còn với nhu cầu sử dụng bình thường hàng ngày thì khá im lặng! Ngồi chỉnh sửa cái video này bằng phần mềm Blender trên Debian, dùng ngay cái Aquarium-PC này, vì chưa rành Blender nên chỉ sửa video ở mức đơn giản. Render video 1080 mà nhiệt độ CPU vẫn chưa qua mức 52°C, đương nhiên đây chỉ là một đoạn video ngắn! Đến đây thì xem như hoàn thành công việc, cái “bể cá” cố định một bên trên bàn làm việc, sẵn sàng cho những công việc hàng ngày, cũng như các nhiệm vụ heavy – duty, các tác vụ cần “hiệu năng tính toán cao” khác! Tản nhiệt dầu nói cho đúng có rất nhiều điểm bất lợi: hệ thống cồng kềnh, nặng nề, khó sửa chữa nâng cấp, dầu mà rò rỉ ra ngoài là rất phiền, nhưng cũng có những ưu điểm nhất định, có thể giử nhiệt toàn hệ thống ở mức thấp sẽ khiến máy “thọ” hơn!

Nó tản nhiệt cho toàn hệ thống, cả nguồn, mainboard, RAM, SDD, GPU, tất tần tật… (chứ không phải riêng mỗi con CPU). Có nhiều điều nhận ra trong quá trình thực hiện cái Aquarium-PC – máy tính – bể cá này! Nó kiểu giống như cái… “bánh mì gà”, khi nhỏ, thèm ăn bánh mì gà lắm, ngon vô cùng, nhưng khi lớn rồi tìm lại thì thấy… nó không ngon như ngày xưa nữa! Khi xưa thích cái khái niệm “máy tính – bể cá” này lắm, nhưng đến khi làm được rồi thì lại thấy nó bình thường, chẳng có gì quá hấp dẫn nữa! Nhưng nói vậy không có nghĩa là toàn bộ quá trình làm đều vô nghĩa. Ít ra nó cũng tạo ra một vật xài được, và cũng học được nhiều bài học kinh nghiệm trong quá trình làm! Nếu phải làm lại cái Aquarium-PC này, tôi sẽ có những phương cách khác, sẽ áp dụng những giải pháp kỹ thuật khác, hiệu quả và gọn gàng hơn, hoặc tiến tới làm tản nhiệt 2-pha đúng nghĩa, thay vì chỉ tản nhiệt đơn giản 1-pha cổ điển!

trên núi đồi Mãn Châu

rên núi đồi Mãn Châu – On the hills of Manchuria! Trở lại một chút cái cái mood nhạc Nga, nếu nghe kỹ (và đọc lời) thì mới thấy rằng, bài ca là sự than khóc, cầu nguyện được ngụy trang (a mourning and praying in disguise), tác giả bài hát, nhạc sĩ Ilya Alekseevich Shatrov, đã có mặt ở đó, đã chứng kiến tất cả… là thành viên của băng nhạc Trung đoàn Mokshansky trong trận Phụng Dương (Mukden) với quân Nhật!

Chỉ 700 trong số 4000 người ban đầu của Trung đoàn còn sống sót sau trận chiến phá vòng vây, và băng nhạc thì… chơi nhạc để động viên tinh thần binh sĩ trong suốt thời gian chiến trận đó! Bài ca được viết sau đó để tưởng nhớ những đồng đội đã ngã xuống! Chiến tranh cũng đồng nghĩa là chết chóc, thương đau, chỉ là anh đối diện với nỗi đau như thế nào mà thôi… Bài ca trên nền clip phim Anna Karenina (2017).